03 sierpnia 2023

UNHCR opublikowało oficjalne stanowisko w sprawie Dobrowolnych powrotów do Ukrainy dzieci uchodźczych pozostających bez opieki rodziców, w tym dzieci pozbawionych opieki i ewakuowanych z placówek opiekuńczych w Ukrainie.

Stanowisko UNHCR podkreśla, że powrót dzieci bez opieki na terytorium Ukrainy, w tym dzieci ewakuowanych z instytucji pieczy zastępczej, powinien być realizowany tylko wtedy, gdy spełnione są następujące warunki:

1) dziecko uchodźcze i jego rodzic (rodzice) lub, w stosownych przypadkach, jego opiekun prawny lub nieformalny, wyrażają wolę dobrowolnego powrotu; oraz

2) powrót dziecka może zostać przeprowadzony w sposób bezpieczny i godny, z uwzględnieniem szczególnych potrzeb dziecka; oraz

3) właściwe organy władz w kraju azylu ustaliły, że powrót leży w najlepszym interesie dziecka, biorąc pod uwagę prawa i życzenia dziecka, a także jego rodziców i w stosownych przypadkach opiekunów; sytuację w zakresie bezpieczeństwa na proponowanym obszarze docelowym powrotu; wszelkie szczególne potrzeby dziecka; oraz usługi/wsparcie dostępne dla dziecka na obszarze docelowym.

Ocena najlepiej pojętego interesu dziecka przed powrotem powinna obejmować uwzględnienie:

Praw dziecka oraz życzeń jego rodziców i/lub opiekunów;
Sytuacji bezpieczeństwa w proponowanym obszarze powrotu;
Indywidualnych, szczególnych potrzeb dziecka;
Dostępnych usług/wsparcia dla dziecka w obszarze powrotu (w tym w zakresie funkcjonowania pieczy zastępczej).

Stanowisko UNHCR zakłada, że powyższa ocena powinna zostać przeprowadzona przez odpowiednie władze ds. ochrony dzieci w kraju azylu, zgodnie z Konwencją o Prawach Dziecka (Artykuł 22) i Konwencją Haską z 1996 roku (Artykuł 6). Procedura ta powinna polegać na ścisłej współpracy z ukraińskimi władzami, zwłaszcza jeśli chodzi o dostarczenie informacji na temat niektórych elementów istotnych dla ustalenia najlepiej pojętego interesu dziecka, w tym sytuacji bezpieczeństwa w proponowanym obszarze powrotu i dostępnych usług/wsparcia.

Opublikowane stanowisko stanowi kluczowy krok w kierunku zapewnienia wyższego standardu ochrony dla ukraińskich dzieci uchodźców bez opieki, obecnie przebywających w Polsce. Chociaż Polska nie podejmuje aktywnych działań prawnych ani praktycznych w celu organizacji takich powrotów, a status ochrony prawnej dla wszystkich obywateli Ukrainy w Polsce został przedłużony do marca 2024 roku (w niektórych przypadkach do sierpnia i września 2024 roku), sektor humanitarny z dużym niepokojem przyjął niedawne informacje na temat grupowych powrotów na Ukrainę dzieci wcześniej ewakuowanych z ukraińskiej pieczy zastępczej i umieszczonych w polskich instytucjach.

Chociaż te powroty zostały przeprowadzone na podstawie decyzji ukraińskich władz, a państwo polskie nie brało żadnego udziału w ich przygotowaniu lub wspieraniu, pojawiły się poważne wątpliwości co do zastosowania prawa międzynarodowego i konwencji haskiej w takich przypadkach. Jedną z głównych kwestii spornych było pytanie, czy oraz na jakiej podstawie Polska może sprawować jurysdykcję nad takimi dziećmi i czy polskie sądy mogą lub wręcz powinny podjąć kroki w celu przeprowadzeniu oceny najlepszego interesu dziecka, aby upewnić się, że powrót na Ukrainę nie naraża ich na niebezpieczeństwo i że w każdym takim przypadku powrót jest faktycznie dobrowolny i zgodny z odpowiednimi standardami międzynarodowymi.

Pełny tekst tego stanowiska UNHCR jest dostępny tutaj.

Stanowisko UNHCR w sprawie dobrowolnych powrotów do Ukrainy dzieci uchodźczych

Twoje wsparcie pozwoli nam kontynuować
bezpłatną pomoc prawną dla uchodźców w Polsce!

KRS: 0000113676

Nr konta: 65 1160 2202 0000 0000 4950 8531

Polityka prywatności