K.G. i S.G. przeciwko Polsce – kolejny wyrok ETPCz potępiający detencję dzieci cudzoziemskich

Chwalimy się wygraną! W ostatnim tygodniu Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok w sprawie K.G. i S.G. przeciwko Polsce, po raz kolejny jednoznacznie potwierdzając zasadę, zgodnie z którą dzieci nie powinny być co do zasady umieszczane w detencji w sprawach migracyjnych. Sprawę prowadziła nasza prawniczka Iryna Hnasevych.

Jest to już szósty wyrok ETPCz od 2018 r., w którym Trybunał stwierdza naruszenie praw dzieci przebywających w strzeżonych ośrodkach dla cudzoziemców w Polsce. Sprawa ta nie stanowi jednostkowego błędu, lecz kolejny sygnał istnienia systemowego problemu w praktyce krajowych organów.

Stan faktyczny sprawy

Sprawa rozpoczęła się w 2018 r. w Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć i dotyczyła kobiety oraz jej 19-miesięcznego dziecka, którzy byli wielokrotnie umieszczani w strzeżonych ośrodkach dla cudzoziemców.

Matka cierpiała na zespół stresu pourazowego (PTSD) oraz depresję, co zostało udokumentowane medycznie. Pomimo tego władze zdecydowały o zastosowaniu najbardziej dolegliwego środka, jakim jest detencja. Łączny czas przebywania rodziny w ośrodku o charakterze quasi-więziennym wyniósł około dziewięciu miesięcy.

Istotne jest również, iż w toku postępowania pojawiła się realna alternatywa dla detencji – osoba trzecia zadeklarowała gotowość przyjęcia rodziny i zapewnienia jej miejsca pobytu. Ta okoliczność została jednak całkowicie pominięta przez organy.

Ocena Trybunału w świetle art. 5 ust. 1 lit. f EKPC

Trybunał stwierdził naruszenie art. 5 ust. 1 lit. f Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, który dopuszcza pozbawienie wolności cudzoziemców wyłącznie przy spełnieniu rygorystycznych przesłanek.

ETPCz przypomniał, że w przypadku dzieci detencja jest dopuszczalna wyłącznie wyjątkowo, pod warunkiem łącznego spełnienia trzech kryteriów:

• detencja musi trwać jak najkrócej,

• musi odbywać się w odpowiednich warunkach,

• musi stanowić środek ostateczny, po realnym rozważeniu alternatyw.
   

W niniejszej sprawie Trybunał uznał, że:

• dziewięć miesięcy detencji nie może zostać uznane za okres „krótki”;

• warunki pobytu miały charakter penitencjarny i nie były dostosowane do potrzeb niemowlęcia oraz osoby w kryzysie psychicznym;

• organy krajowe posługiwały się schematycznym uzasadnieniem, nie dokonując rzeczywiście zindywidualizowanej oceny sytuacji;

• zignorowano konkretną ofertę zakwaterowania jako realną alternatywę.

W efekcie Trybunał uznał detencję za arbitralną w rozumieniu Konwencji.

Naruszenie art. 8 EKPC – prawo do życia rodzinnego

Trybunał stwierdził również naruszenie art. 8 EKPC, gwarantującego prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego.

Długotrwałe przetrzymywanie matki z dzieckiem w zamkniętym ośrodku zostało uznane za nieproporcjonalną ingerencję w życie rodzinne. Trybunał podkreślił, że:

• wiek dziecka,

• stan zdrowia psychicznego matki,

• oraz szczególna wrażliwość sytuacji rodzinnej
   

nakładały na państwo podwyższony standard ochrony, który nie został spełniony.

Charakter systemowy problemu

Wyrok wpisuje się w utrwaloną linię orzeczniczą ETPCz wobec Polski. Od 2018 r. Trybunał wielokrotnie wskazywał, że detencja dzieci cudzoziemskich stosowana jest:

• zbyt często,

• na zbyt długie okresy,

• w warunkach niedostosowanych do ich potrzeb,

• bez realnego stosowania alternatyw.

Pomimo tych wyroków praktyka krajowa nie uległa istotnej zmianie, co wskazuje na strukturalny charakter problemu.

Znaczenie dostępu do pomocy prawnej

Sprawa ta pokazuje również fundamentalną rolę dostępu do profesjonalnej pomocy prawnej. To właśnie dzięki wsparciu prawnemu możliwe było przedstawienie przed Trybunałem argumentów dotyczących:

• stanu zdrowia psychicznego matki,

• dobra dziecka,

• braku realnej analizy alternatyw wobec detencji.
   

Skuteczna pomoc prawna pozostaje kluczowym gwarantem ochrony praw osób szczególnie narażonych na naruszenia.

Wnioski i znaczenie wyroku

Wyrok w sprawie K.G. i S.G. przeciwko Polsce stanowi nie tylko rozstrzygnięcie indywidualnej sprawy, ale także kolejny wyraźny sygnał konieczności zmiany praktyki krajowej.

Zgodnie ze standardami Konwencji:
 

• detencja dzieci powinna być absolutnym wyjątkiem,

• alternatywy muszą być realnie i rzetelnie analizowane,

• władze mają obowiązek szczególnej ochrony rodzin w kryzysie.

Zmiany nie są już kwestią dobrej woli – stanowią obowiązek prawnomiędzynarodowy państwa.

Całość orzeczenia znajduje się na stronie Hudoc.

Twoje wsparcie pozwoli nam kontynuować
bezpłatną pomoc prawną dla uchodźców w Polsce!

KRS: 0000113676

Nr konta: 65 1160 2202 0000 0000 4950 8531

Polityka prywatności