Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć » Stanowisko Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Niećw sprawie przyjmowania uchodźców z Afganistanu przez Polskę

Stanowisko Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć w sprawie przyjmowania uchodźców z Afganistanu przez Polskę

Z najwyższym niepokojem obserwujemy eskalację przemocy i prześladowań wobec ludności cywilnej, w związku z wycofaniem wojsk amerykańskich i sojuszniczych z Afganistanu oraz przejęciem kraju przez talibów.

Jako organizacja partnerska UNHCR w Polsce od 2002 r. zajmujemy się nie tylko udzielaniem bezpłatnej pomocy prawnej dla osób poszukujących ochrony międzynarodowej, ale również monitorujemy dostęp tych osób do naszego terytorium jak i możliwość skorzystania z procedur nadawania statusu uchodźcy. Od kilku miesięcy obserwujemy znaczny przyrost przyjazdu do Polski grup cudzoziemców, pochodzących przede wszystkim z Afganistanu, którzy z uwagi na sytuację na Białorusi przekraczają polską granicę w sposób nieregularny. Według ocen ekspertów dynamika tych przyjazdów będzie nadal przybierać na sile. Ogromna liczba cywili pozostaje obecnie w Afganistanie w bezpośrednim zagrożeniu życia i zdrowia, a ich sytuacja kwalifikuje ich do objęcia ich ochroną międzynarodową, w związku z Konwencją genewską dotyczącą statusu uchodźców z 1951 r.

W związku z powyższym, apelujemy o:

Traktowanie wszystkich osób przyjeżdżających z Afganistanu do Polski jako osób, które z dużym prawdopodobieństwem spełniają warunki uznania za uchodźców zgodnie z Konwencją Genewską oraz przepisami ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 czerwca 2003 r., a co za tym idzie - umożliwienie im złożenie formalnego wniosku o ochronę w pierwszym możliwym terminie, zapewnienie odpowiedniego tłumaczenia oraz możliwości kontaktu z prawnikiem bądź organizacją pozarządową świadczącą bezpłatną pomoc prawną.

Odstąpienie od praktyki umieszczania wszystkich zatrzymanych w regionach przygranicznych osób w ośrodkach strzeżonych dla cudzoziemców, na rzecz szerszego stosowania środków alternatywnych do detencji, zważywszy na katastrofalną sytuację humanitarną w Afganistanie i wysokie prawdopodobieństwo udzielenia tym osobom ochrony.

Dokonywanie wnikliwej oceny wobec osób przybywających z Afganistanu pod kątem analizy prawdopodobieństwa bycia ofiarą przemocy, zarówno fizycznej i psychicznej, a także ocena szczególnych potrzeb tych osób i identyfikowanie małoletnich bez opieki, osób z niepełnosprawnościami, przewlekle chorych, kobiet w ciąży i zapewnienie tym osobom właściwego wsparcia medycznego, psychologicznego i prawnego. Przypominamy, że zgodnie z polskimi przepisami oraz standardami europejskimi i międzynarodowymi, ofiary przemocy i osoby z niepełnosprawnościami oraz małoletni bez opieki ubiegających się o ochronę nie mogą być umieszczani w ośrodkach typu detencyjnego. Ta sama gwarancja przysługuje osobom, których umieszczenie w ośrodkach strzeżonym skutkowałoby niebezpieczeństwem dla zdrowia lub życia.

Zapewnienie możliwości bezpiecznego wjazdu osób uciekających z Afganistanu do Polski, w tym aktywne udzielanie tym osobom na miejscu oraz wydawanie wiz humanitarnych, w celu wsparcia ewakuacji osób zagrożonych i udzielenie im schronienia w Polsce.

Nie wydawanie decyzji o zobowiązaniu do powrotu wobec osób pochodzących z Afganistanu oraz bezwarunkowe wstrzymanie wszelkich akcji powrotowych cudzoziemców do tego kraju, a także rozstrzyganie obecnie trwających procedur o udzielenie ochrony w odniesieniu do aktualnej sytuacji w Afganistanie.

Nasze stanowisko kierujemy w szczególności do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców oraz Komendanta Głównego Straży Granicznej. Powyższe postulaty znajdują w oparcie w wiążących Polskę konwencjach międzynarodowych, w tym w szczególności wynikają z podstawowej zasady prawa międzynarodowego jaką jest zasada nieodsyłania uchodźców - non-refoulement.

Jednocześnie pragniemy wyrazić naszą pełną gotowość do współpracy ze służbami zaangażowanymi w procesy migracyjne, udzielanie bezpłatnej informacji i pomocy prawnej, oraz wsparcie tłumaczeniowe.

Zespół Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć

17 sierpnia 2021 r.