Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć przygotowało apel w sprawie zmiana ustawy o polskim obywatelstwie i wprowadzenie lepszych gwarancji prawnych chroniących dzieci urodzone w Polsce przed popadnięciem w bezpaństwowość.

Bezpaństwowość wiąże się z poważnym ograniczeniem podstawowych praw człowieka i w szczególnie dotkliwy sposób dotyka dzieci. Polska ustawa o obywatelstwie nie zapobiega w pełni bezpaństwowości dzieci urodzonych na terytorium Polski, których rodzice są znani, ale nie mogą przekazać swojego obywatelstwa. W przypadku pojawienia się konfliktu praw albo w sytuacji porzucenia dziecka w szpitalu może więc dojść do sytuacji, gdzie dziecko urodzone w Polsce nie otrzyma żadnego obywatelstwa i stanie się bezpaństwowcem.

Wystarczy zmiana jednego przepisu w ustawie o obywatelstwie polskim, aby dostosować ją do standardu Konwencji o ograniczaniu bezpaństwowości z 1961 r. i zapewnić pełną ochronę dzieci przed bezpaństwowością.

Wnosimy o podjęcie w tym zakresie inicjatywy ustawodawczej i przyjęcie rozwiązania, które wpłynie realnie na ochronę dzieci i wprowadzi zasadę, że każdy małoletni urodzony lub znaleziony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nabywa obywatelstwo polskie, jeśli w przeciwnym razie nie nabyłby żadnego obywatelstwa.

Zjawisko bezpaństwowości jest ogólnoświatowym problemem. Bez obywatelstwa żyją obecnie na świecie miliony ludzi. Znaczną część tych osób stanowią dzieci nieuznawane za obywateli żadnego państwa i zepchnięte w stan zawieszenia prawnego skazujący je na wykluczenie społeczne. Dzieci takie doświadczają trudności w uzyskaniu dokumentów i w konsekwencji w dostępie do najbardziej podstawowych praw i usług: zameldowania, skorzystania z opieki zdrowotnej, czy edukacji. Problem ten dotyczy też Polski.

Polskie prawo jest częściowo zgodne z normami prawa międzynarodowego odnoszącymi się do bezpaństwowców. W celu zapewnienia pełnej zgodności konieczna jest zmiana Ustawy o obywatelstwie polskim.

Ustawa o obywatelstwie polskim w art. 14 ust. 2 i art. 15 przyznaje automatyczne nabycie obywatelstwa w przypadku dziecka urodzonego na terytorium RP, którego rodzice są nieznani, nie posiadają żadnego obywatelstwa lub ich obywatelstwo jest nieokreślone albo jeśli jest dzieckiem znalezionym.

Ustawa nie przewiduje jednak środków zabezpieczających przed bezpaństwowością po narodzeniu, w przypadku narodzin dziecka, którego rodzice mają określone obywatelstwo, ale nie mogą go przenieść na dziecko. Z tego zapisu nie mogą korzystać też dzieci porzucone zaraz po urodzeniu w szpitalu, gdyż szpital zwykle posiada informacje o danych matki (rodzice nie są nieznani). Jak pokazuje praktyka polskich organizacji pozarządowych, w tym Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć, takie przypadki nadal się zdarzają. Dzieci w tej sytuacji zostają bez obywatelstwa, co ma jednoznacznie negatywny wpływ na wszystkie sfery ich życia i znacznie ogranicza ich prawa.

Dzięki prostej zmianie jednego przepisu w Ustawie o obywatelstwie, można jednak wyeliminować wpadanie tych dzieci w próżnię prawną. Dlatego bardzo zależy nam na zebraniu jak największego poparcia społecznego dla naszej inicjatywy!

Podpisz naszą petycję online - tutaj.